Trimix & Sidemount Part 2

by Cezary „Czaro” Abramowski:

W pierwszej części mojego artykułu starałem się pokazać i przedstawić na przykładach argumenty, że nurkowie głębokie (techniczne/trimix) w konfiguracji sidemount jest jak najbardziej możliwe i bezpieczne, daje nawet trochę wiecej możliwości niż nurkowanie w konfiguracji backmount (zestaw dwubutlowy typu twinset).

***
W tej części postaram się przedstawić kilka moich pomysłów i wniosków w kwestii procedur i rozwiązań sprzętowych dla nurkowań sidemount trimix. Mój artykuł podzieliłem na 3 części, w pierwszej opowiem o konfiguracji butli na nurkowań sidemount trimix, w drugiej o urządzeniach wypornościowych, a w trzeciej o dodatkowych elementach sprzętu, których rozłożenie może być specyficzne właśnie dla nurków sidemount.

Na początku chciałbym podkreślić iż na dzień dzisiejszy nie ma w zasadzie dostępnych ogólnie przyjętych procedur i standardów dotyczących samej konfiguracji sprzętu dla nurkowań głębokich w SM (sidemount) ponieważ jeszcze niewiele osób, nawet w skali światowej, próbuje nurkować głęboko (poniżej 100 m) z butlami „tylko po bokach” Przedstawione wnioski są moimi pomysłami i postaram się pokazać je w sposób ogólny jako koncepcje. Szczegóły to już tylko szkolenia i praktyka pod wodą.

Podstawową techniką balansu nurka SM (lewa=prawa strona) jest dosyć częsta zmiana butli, z których oddychamy czyli na zmianę raz prawa a raz lewa np. co 20-30 bar. Czy ta technika może mieć miejsce w nurkowaniach technicznych SM? Generalnie tak, ale moim zdaniem tak częste zmiany nie są już konieczne. Jest to związanie z faktem, iż w nurkowaniach technicznych będziemy mieli, oprócz głównych butli, także butle dekompresyjne np. z nitroxem 50 i tlenem lub trimixy podróżne i dekompresyjne. Te dodatkowe butle, ze względu na MOD, czyli głębokość maksymalną na jakiej możemy z nich oddychać, będziemy używać po kolei czyli np. w pierwszej kolejności ean50 od 21 metra, a tlen od 6 m i ten fakt będzie powodować różnice lewa-prawa strona właśnie w balansie nurka. Dodatkowo, częste zmiany butli głównych (dennych) np. co 20-30 bar na dużych głębokościach (szybsze zużywanie gazów), wprowadzą nam zbyt dużo zamieszania (ja stosuję zmiany co 60 bar dostosowując standardową regułę 1/3 z nurkowań technicznych). Pytanie tylko jak sobie w takim wypadku poradzić z różnicami i balansem ciała lewa-prawa strona? I tu z pomocą przychodzi nam suchy skafander, którego dobra obsługa pomaga nam rozwiązać ten problem, czyli daje możliwość równoważenia balansu plus/minus 1kg po obu stronach. Z tego powodu moim zdaniem nurkowania techniczne/trimixowe w SM mogą odbywać się tylko w suchych skafandrach. Należy tylko pamiętać, aby rozłożenia butli które będziemy używać po kolei było po dwóch stronach (czyli np. ean50 po jednej, a tlen po drugiej.
***
Kolejnym wyzwaniem staje się podstawowy trym nurka, czyli balans głowa-nogi (pozycja horyzontalna). W tym przypadku suchy skafander może być także bardzo pomocny, ale czy wystarczy ? Z moich doświadczeń zauważyłem, iż największym problemem przy używaniu 6 butli aluminiowych jest ich charakterystyka, czyli generalnie dodatnia pływalność szczególnie dolnych części („denka”). Butle aluminiowe mające 140-150 bar powietrza bądź nitroxu zmieniają charakterystykę dolnej części na pozytywną czyli ciągną nogi nurka ku górze. Butle aluminiowe z trimixem, nawet będąc pełne (200 bar) w zasadzie mają dodatnią pływalność już na początku nurkowania (hel jest gazem lekkim, kwestia frakcji procentowej tego gazu w butli) i także ciągną do góry. W przypadku nurkowań np. poniżej 100m, te sześć butli w fazie dekompresji, czyli w trakcie zużywania gazów zaczyna coraz silniej wpływać na nasz trym (nogi do góry – lekkie denka butli, a cięższy zawór z automatem). Szczególnie odczuwalne będzie to w konfiguracji SM gdzie te butle są przesunięte nieco dalej w kierunku nóg niż w zestawie dwubutlowym typu twinset. Tutaj pomocne są techniki rozkładania balastu, przesuwania centralnych kieszeni balastowych w kierunku nóg, stosowania montażu balastu czy kieszeni trymujących na pasie krocznym. Pytanie tylko czy to wystarczy? Dla niektórych może okazać się to niewystarczające. W celu dodatkowego wspomożenia możemy zastosować, szczególnie dla nurkowań głębokich w SM, dodatkowy worek wypornościowy .

Ale zanim o tym opowiem to rozważmy jedną ważną kwestie, czy dla nurkowań głębokich np. 100m+, jeden worek wypornościowy (nawet w zestawie typu twinset) plus suchy skafander jako dodatkowy „backup” będzie wystarczający? Awarie worków wypornościowych są rzadkie ale się zdarzają, szczególnie dotyczą inflatorów (blokady przycisków, samoistne napełnianie, itp.). Wiele osób może powiedzieć, że próbowało wynurzać się np. z 30 m przy użyciu suchego skafandra z pięcioma butlami. Czy jest to możliwe – pewnie tak, ale pamiętajmy o jednej różnicy, z 30m tylko się wynurzaliśmy natomiast np. ze 130 m będziemy musieli zrealizować często wielogodzinne i wielopoziomowe nurkowanie…a to jest zasadnicza różnica. Możemy zadać sobie pytanie, jeżeli na dużej głębokości zaczniemy napełniać awaryjnie suchy skafander i gaz zacznie nam „wychodzić” przez kryzę szyjną, a my nadal nie będziemy się wynurzać to ile sekund potrzeba aby się „nakręcić” i zacząć niepokoić…. Niewiele, a to już prosta droga do wypadku. Na postawie moich doświadczeń mogę stwierdzić, iż suchy skafander jako dodatkowe źródło wyporu do nurkowań 100 m+ jest niewystraszającym zabezpieczeniem, dlatego zawsze stosuję drugi worek wypornościowy, kwestia tylko czy dwa oddzielne worki czy jeden z podwójnym pęcherzem i dwoma inflatorami.

W konfiguracji SM ciekawszym rozwiązaniem może być stosowanie dwóch niezależnych worków, z czego ten drugi montowany jest w górnej części pleców (np. w przypadku worka firmy xDeep Stealth 2.0 do góry nogami), tak aby zawór nadmiarowy służący do opróżniania znajdował się na wysokości karku, czyli łatwo dostępny .

Trimix&Sidemount, 2

W tym przypadku napełnianie worka, który jest zamontowany w górnej części nurka pozwoli lepiej zarządzać naszym trymem w SM z wieloma butlami z pozytywną pływalnością.

Osobiście zacząłem stosować górny worek jako główny, a dolny jako zapasowy.

Kolejny krokiem stało się odpowiednie ułożenie butli. Pod uwagę brałem 3 ważne elementy: trym butli, czyli pozycja horyzontalna , podobnie jak sylwetki nurka, odpowiedni dostęp do butli podczas całego nurkowania oraz bezpieczne ich ułożenie z punktu widzenia procedury NOTOX, czyli bezpiecznego uruchamiania odpowiedniej butli w danej fazie nurkowania (procedura sprawdzenia MOD, czyli maksymalnej głębokości użycia danego gazu). Każdy nurek techniczny zdaje sobie sprawę, że użycie złej butli na złej głębokości kończy się najczęściej wypadkiem (śmiertelnym). W związku z tym zdecydowałem, iż butle z gazami podróżnymi, czyli używanymi podczas fazy zanurzania (travel trimix) oraz podczas pierwszej fazy wynurzania (głębokie przystanki – deep stops) są przyczepione pod butlami podstawowymi dla nurka SM (gaz denny – bottom gas), czyli na wysokości klatki piersiowej. Takie podczepienie butli daje łatwy dostęp do nich, co jest ważne szczególnie podczas szybkiego zanurzenia (użycie i klarowanie, czyli zamykanie butli i powtórne układanie węży LP na butlach). Jednocześnie montaż tylko dwóch butli w tym miejscu daje łatwy dostęp do strefy klatki piersiowej i brzucha (zawór inflacyjny suchego skafandra, inflatory, dodatkowe elementy sprzętu, np. nóż, podczepienie skutera, itp.). Natomiast gazy „najcieplejsze”, czyli dekompresyjne jak ean50 czy tlen zamontowałem powyżej butli głównych, czyli za ramionami co powodowało trudniejszy nieco dostęp do tych butli i eliminowało ewentualne przypadkowe ich użycie w fazie głębokiej. Oczywiście dostęp do butli dekompresyjnych był wystarczający aby spokojnie przeprowadzić procedurę ich uruchomienia, czyli NOTOX podczas długich i płytkich przystanków dekompresyjnych.

Ważnym elementem jest fakt, iż wszystkie butle (travel tmx, deco gas) poza butlami głównymi muszą być montowane nie jak tradycyjnie dla nurkowań technicznych, za pomocą „sznurkowych” uprzęży, ale przy użyciu karabinków i gum bungee. Montaż ich za pomocą gum daje efekt przylegania do nurka, czyli odpowiedni trym butli, a jednocześnie wygodę w przeprowadzaniu procedury NOTOX oraz ewentualnej obsługi ich w sytuacjach awaryjnych (np. manualna obsługa podczas stałego wydatku, czyli z ang. freflow). Ten efekt mamy zapewniony dzięki rozciągliwości gum i możliwości niewielkiej zmiany położenia butli bez ich odczepiania.

Chciałbym jeszcze podpowiedzieć kilka własnych pomysłów w kwestii montażu dodatkowych elementów sprzętu takich jak butla argonowa czy latarka. Butla argonowa służąca do inflacji suchego skafandra (nie można zasilać skafandra gazem dennym, czyli trimixem – ryzyko saturacji helem poprzez skórę) może być montowana na plecach obok centralnej kieszeni balastowej, pod workiem wypornościowym. W tym przypadku należy upewnić się czy mamy łatwy dostęp do zaworu butli (montaż zaworem do dołu). Latarka w konfiguracji sidemount klasycznie umieszczona jest na pasie krocznym, jednakże może znajdować się także na plecach, po drugiej stronie centralnej kieszeni balastowej będąc nieco w „równowadze” do butli argonowej.

W tym przypadku latarka powinna mieć włącznik na głowicy, a nie na kanistrze (łatwiejszy dostęp). Oczywiście przy montażu latarki i butli argonowej na plecach dobrze aby oba te elementy miały podłużny i wąski kształt o małej średnicy (butla np. Luxfer Alu 0.8L).

Na koniec chciałbym jeszcze raz podkreślić, iż są to moje rozwiązania i na tą chwilę nie ma nigdzie dostępnych procedur dla nurkowań głębokich z wieloma butlami w konfiguracji sidemount. Wszystkie testy, szczególnie w kwestii ułożenia butli i ich używania na różnych głębokościach powinny być przeprowadzane pod okiem instruktora z uprawnieniami Tec. SM bądź doświadczonego nurka technicznego. Nawet z moim doświadczeniem w nurkowaniach głębokich „zabawa” z butlami i zmianami ich położenia może być niebezpieczna… Statystyki w nurkowaniu technicznym niestety nie kłamią! W tym miejscu chciałem podziękować Darkowi Cierpińskiemu, za jego wkład pracy podczas naszych prób i za „pilnowanie” mojej osoby podczas naszych testów konfiguracji sidemount dla nurkowań głębokich.

Powodzenia w zdobywaniu głębin z butlami tylko po bokach

Related Blog Articles

0 comentarios

Dejar un comentario

¿Quieres unirte a la conversación?
Siéntete libre de contribuir!

Deja una respuesta

Tu dirección de correo electrónico no será publicada. Los campos obligatorios están marcados con *