Roznica pomiedzy jaskiniami I kopalniami

“Ona nie jest az tak duza, nie siega tez az tak daleko”

„To oczywiscie jest niebezpieczenstwem jaskin, nie wiemy jak sa glebokie, oraz gdzie poszczegolny korytarz moze prowadzic, lub tez co na nas czeka w srodku.” J.J.R. Tolkien

Kiedy zaczalem moje pierwsze wypady do jaskin podwodnych I nurkowanie w nich w 1992 roku, wszystko przedstawialo sie troche inaczej anizeli jest to teraz. Wychowalem sie w klimacie chodzenia po jaskiniach poniewaz moj ojciec byl badaczem jaskin suchych I aktywnym czlonkiem speleologicznego klubu jaskiniowego Wessex w Hrabstwie Somerset. Ja sam jestem takze aktywnym czlonkiem tego klubu.

Nurkowac na otwartej wodzie zaczalem w wieku 14 lat, a kiedy mialem 18 lat spotkalem Brytyjskiego nurka jaskiniowego Malcolma Foyle. Malcolm wiedzial ze chodze po jaskiniach I nurkuje od kilku lat, I powiedzial wtedy slowa, ktore zmienily moja historie! “Ty chcesz przylaczyc sie do nas mlody czlowieku” I tak rozpoczalem moj trening nurkowania jaskiniowego.

W tamtych czasach tak na prawde nurkowalismy tylko w jaskiniach, naszym celem bylo odkrywanie naturalnych jaskin calkowicie zalanych, jak i suchych jaskin ktorych korytarze znikaly pod woda. Naszym celem bylo zanurkowanie w takim korytarzu I odkrycie dalszej czesci jaskini.

Czasem byla to smiertelnie niebezpieczna gra. Do kopalni wybieralismy sie tylko w celach treningowych I to tylko wtedy kiedy pogoda byla bardzo zla I opady deszczu powodowaly calkowite zalanie jaskin, nie nadajacych sie wtedy do nurkowania.

We wczesnych latach 90tych w kopalniach nie bylo nurkow innych niz my sami I “dive lines” prowadzace w glab kilku z kopalni byly zamocowane przez nurkow do trenowania, lub tez znudzonych nurkow ktorzy chcieli nurkowac w czasie kiedy pogoda byla nieodpowiednia do nurkowania jaskiniowego.Nurkowanie w koplniach mialo dopiero stac sie sportem o wlasnych prawach

Things change

W polowie lat 90tych nurkowanie techniczne stawalo sie coraz bardziej popularne I zaczelo wymykac sie spod kontroli agencji nurkowych, ktore opisywaly nas jako szalonych lub tez gorzej!

Nurkowie techniczni zaczynali przylaczac sie do tradycyjnych nurkow jaskiniowych I eksplorowac kopalnie. To bylo wymagajace srodowisko z duzym potencjalem do glebokich I dlugich nurkowan. Jednoczesnie dostep do kopalni jest latwiejszy niz naturalnych jaskin w Wielkiej Brytanii oraz na swiecie.

Przechodzac do dzisiejszego nurkowania technicznego, nurkowanie w kopalniach stalo sie duza aktywna sekcja srodowiska nurkowego. Niektorzy chca nurkowac tylko w kopalniach I nigdzie indziej, niektorym zalezy tylko na treningu nurkowania w kopalniach.

Zalane kopalnie, ktore mozna odwiedzac I nurkowac, mozna znalezc na calym swiecie i kazdy ma swoje ulubione. Niestety to co ja zaczynam slyszec I widziec na serwisach spolecznosciowych to fakt, ze nurkowie zaczynaja nazywac kopalnie jaskiniami. Mowia, ze jada nukowac w jaskiniach lub tez ze wlasnie nurkowali w fantastycznej jaskini.

To samo w sobie nie jest duzym problemem, to tylko slowa, ale moze jednak jest?

Czy rozumiesz roznice miedzy kopalnia a jaskinia?
Czy wiesz ze jesli masz trening w nurkowaniu w jednym srodowisku to powinienes najpierw zdobyw wiedze I trening zeby zaczac nurkowac w innym?

Pozwol ze wyjasnie

To wszystko zawiera sie w nazwie.

Kiedy zrobiles swoj trening w nurkowaniu jaskiniowym lub tez nurkowaniu w kopalni, Twoj instructor na pewno wyjasnil procedury meldowania, wezwania pomocy I akcji ratunkowej odpowiednie dla roznych partii swiata gdzie planujesz swoje nurkowania, albo przynajmniej poradzil jak zdobyc takie informacje. To jest Twoje zabezpieczenie jesli stanie sie cos zlego. Jesli jestes spozniony w swojej podziemne wyprawie, czy jest ktos kto przyjdzie Cie szukac?

W Wielkiej Brytanii mamy Organizacje Ratownictwa Jaskiniowego, z ktora zeby sie skontaktowac dzwonimy pod 999 I prosimy o kontakt z Policja I Ratownictewm Jaskiniowym jednoczesnie. Podajemy tez nazwe miejsca w ktorym jes zaginiony nurek.

Jesli podamy Aber-Las jaskina zamiast Aber-Las kopalnia, powodujemy zamieszanie I opoznienie grup ratunkowych, ktore staraja sie dojsc gdzie tak na prawde potrzebna jest pomoc. To opoznienie moze byc krytyczne …

Kopalnia jest jak wrak statku

Jaskinia zostala uformowana naturalnie w ciagu wiekow, formowana w litej skale, w wiekszosci wapniowej ale nie zawsze I ma wszelkiego rodzju krzywizny I formacje stworzone przez plynaca wode lub krople wody padajace na skale (kiedy jeszcze jaskinia nie byla zalna woda). Zadna czesc jaskini nie bedzie wygladala tak samo jak wczesniejsza.

Kopalnia jest zalanym nieuzywanym obiektem przemyslowym, stworzonym kilkaset lat wstecz, czasem tylko kilkadziesiat. Kopalnie znajdziemy w roznych typach skaly, zalezy to od surowca ktory byl wydobywany, lupek, wapn, ruda zelaza, krzemionka, ruda olowiu, kreda lub nawet uran!

Kopalnia nie stworzona przez nature, jest bardziej jak wrak statku I tak samo ekscytujaca do nurkowania

Problem z kopalnia lezy w tym, ze jes to miejsce pracy stworzone prawdopodobnie okolo 100 lat temu. Wowczas zdrowie I bezpieczenstwo pracownikow nie bylo az tak cenione dlatego tez zabezpieczenia przy budowie owczsnych kopalni nie spelniaja wymogow bezpieczenstwa jakie znamy dzisiaj. Jednoczesnie konstrukcje podtrzymujace sa juz wiekowe wiec nie mozna im do konca ufac.

Belka wspierajaca, ktora gornik zamocowal w danym miejscu? Hmm no na pewno on sam wiedzial o wiele wiecej o kopalniach niz my I wiedzial ze sufit potrzebowal wzmocnienia. Sugerowalbym ze ten sufit wciaz go potrzebuje, wobec czego nie stukaj w ta belke ani tez nie probuj zaczepic Twojej “dive line” o nia.

Zalane czesci jaskini sa czesciowo wspierane przez sama wode, ale pamietaj ze wydychany gaz w obiegu otwartym stwarza lokalna grawitacje, kiedy bable gazu tworza dzwony powietrza w glebi korytarza kopalni. Te dzwony powietrza odbieraja wodzie jej wspierajaca role ale tez stwarzaja inne niebezpieczenstwo dla nurka, niska zawartoscia tlenu I wysoka zawartoscia dwutlenku wegla plus inne gazy ktore naturalnie wydostaja sie ze skaly do tego dzwonu. Prosze, nie wyjmuj regulatora z z ust w dzwonach a jeszcze lepiej nie wplywaj w nie. To byla fatalna pomylka kilku nurkow.

Jako ze kopalnia byla miejscem pracy, tak jak I statek, sa w niej pozostwione fantastyczne relikty jak wagoniki, tory, narzedzia, graffiti ale rowniez niebezpieczne ostre krawedzie wystajace rury, niestabilne sciany I sufit! Nie znajdziesz tych niebezpieczenstw w jaskini, no moze z wyjatkiem niektorych jaskin z luznymi kamieniami I duzymi odlamami skal, ale to nie jest widziane w wiekszosci jaskin udostepnionych do nurkowania.

Mocowanie “dive line” I jej wlasciwe uzytkowanie

Uzywanie “dive line” w jaskiniach I kopalniach jest takie samo, ciagla wytyczna do wyjscia jest potrzebna przez caly czas. W zaleznosci od tego w jakiej czesci swiata jestes, znajdziesz inny system ”dive line”.

Na przyklad w odroznieniu od Florydy, system “dive line” w Wielkiej Brytanii jest inny.

Nie znajdziesz tutaj zlotej liny ( lina glowna ).
Nie znajdziesz tutaj zlotej liny ( lina glowna ). Wiekszosc lin prowadzi do wyjscia wiec nie ma p montowania “cavern line”
Wo wazniejsze jest tutaj duzo “fixed junctions” czyli nie ma przerw w linie otrzeby na krzyzowkach, wystarczy zaznaczyc strone do wyjscia.
Dodatkowo “dive line” w Wielkiej Brytanii jest grubsza wobe czego standardowe strzalki moga nie pasowac

Mocowanie “dive line” moze sie roznic w jaskini I kopalni. W srodowisku kopalni jest mozliwym uzycie budowy kopalni do mocowania “dive line” ale wymaga to duzej kontroli I ostroznosci. Pamietaj, ze nie chcesz uzywac belek podtrzymujacych oraz ryzyko przeciecia liny o ostre przedmioty jest duze

Rowniez wazna jest ochrona przedmiotow pozostawionych w kopalni, nie mocuj liny do 100 letniego wagoniku I nie plywaj w kolo niego non stop!

Innym niebezpieczenstwem dla liny jest fakt, ze latwo zachaczyc nia o niechciany obiekt, w jaskini czesto bedzie to w miejscach gdzie zmienia ona kierunek. Takie pulapki dla liny moga rowniez byc znalezione w koplalni, na przyklad wystajaca rura.

Problemem w kopalniach jest rowniez mul, kopalnie w przeciwienstwie do jaskin nie maja plynacej wody wobec czego zmacony mul bedzie wolniej osiadal na dnie I dluzej bedziemy czekac na przejrzytosc wody. Nurkujacy w kopalni musza duzo trenowac I byc wyczuleni na wyzej wymienione niebezpieczenstwa; o wiele bardziej niz nurkowie jaskiniowi! Pamietaj tez zeby zrobic rozeznanie lub tez wez przewodnika jesli planujesz wypad z dala od Twoich lokalnych I znanych miejsc.

Nawigacja

Oczywiscie “dive line” jest Twoim glownym narzedziem nawigacji, tak samo jak strzalki I marker jesli tylko ich bedziesz uzywal! Jaskinia odzwierciedla nurt wody wiec jesli bedziesz czytal:

zlobienia w skale,
masywy piasku na podlozu jaskini
I sposob w jaki roznego rodzaju przedmioty, np galazki czy liscie sa wniesione do jaskini,

to wszystko powie Ci:

kierunek plyniecia wody,
gdzie ona wplywa I gdzie wyplywa z jaskini
bez wzgledu na to czy to jest glowny korytarz czy tez odnoga.

Z czasem I doswiadczeniem wszystkie wymienione wskazowki pomoga Ci nawigowac tak dlugo jak dlugo bedziesz je uwaznie obserwowal.

Srodowisko kopalni jest bardzo rozne,

sa to wykopane przez czlowieka tunele,
nie ma tam nurtu ani tez naturalnych znakow na scianach.
Zazwyczaj korytaz kopalni ma standardowy ksztalt
I podaza w kierunku wydobywania surowca w danej kopalni.

Zrozumienie sposobu w jaki gornicy wydobywali surowiec oraz pozostawiali niechciane odpady jest krytycznym w nawigacji w kopalni. Dla przykladu Kopalnie Lupkowe w Polnocnej Walii maja kat nachylenia okolo 45 stopni od wejscia. Mozesz byc w jednym korytazu ale na bardzo roznym poziomie.

Rowniez, czy wiesz jak wyglada korytarz odprowadzajacy wode a jak korytarz wydobywczy? Nie odnajdziesz drogi do wyjscia jesli bedziesz w korytarzu odprowadzajacym wode! Stracenie kontaktu z “dive line” w duzej kopalni byloby extremalnie niebezpieczne dlatego nauka technik nawigacyjnych w obu srodowiskach jest bardzo wazna!

Dostep, konserwacja I przyjemnosc z urzytkowania

Wszystkie jaskinie maja ustalone pozwolenie dostepu:

czyli mozemy dostac sie do jaskini przez prywatny teren
pola
czy park

dostep moze tez byc ograniczony albo zakazany.

Kopalnia rowniez bedzie miala takie same warunki dostepu ale tez dodatkowo bedzie miala wlasciciela, tak jak wrak statku. Wlasciciel kopalni moze nie chciec abys w niej nurkowal, ale tez moze nie miec nic przeciwko temu pod warunkiem, ze robisz to na wlasne ryzyko.

Wez przewodnika lub dowiedz sie jak najwiecej o miejscu w ktorym chcesz nurkowac. Im wiecej wiesz tym wiecej mozesz czerpac przyjemnosci z nurkowania, dbac o wlasne bezoieczenstwo, ale tez bedziesz mogl bardziej dbac o zachowanie naturalnego srodowiska miejsca w ktorym nurkujesz! Pamietaj tez to co zabrales do jaskini czy kopalni musisz zabrac ze soba z powrotem.